Tổng quan về Chùa Thầy - Ngôi chùa cổ kính của Hà Nội

Chùa Thầy ở đâu?  - Bề dày lịch sử Chùa Thầy 

• Địa chỉ: ở chân núi Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội

Chùa Thầy - tên chữ là Thiên Phúc Tự, nằm gối đầu vào núi Phật Tích còn gọi là núi Thầy, được xây dựng từ thời nhà Lý, và gắn liền với giai thoại cuộc đời Thiền sư Từ Đạo Hạnh. Đây là một quần thể di tích và danh thắng nổi tiếng với nhiều điểm tham quan như quán Tam Xã, đình Thuỵ Khuê, hang Cắc Cớ, vườn trúc Lữ Gia… nhưng giá trị kiến trúc nổi bật nhất của khu di tích chùa Thầy nằm ở ba toà của chùa Cả với những dấu ấn đặc trưng của kiến trúc thế kỷ XVII. 

Chùa Thầy sở hữu lối kiến trúc nghệ thuật độc đáo với những hình ảnh chạm khắc tượng trưng cho thời nhà Lý. Đặc biệt, với khung cảnh núi non hùng vĩ và hồ Long Trì, bạn như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh. Nếu có dịp đến khám phá phố cổ Hà Nội, chắc chắn bạn không thể bỏ qua hành trình khám phá quần thể Chùa Thầy đâu đấy.

Nên đến viếng thăm Chùa Thầy vào thời điểm nào trong năm?

Vào độ sau Tết Nguyên đán, bầu không khí ở đây rất mát mẻ, hoàn toàn phù hợp để đi du xuân, trẩy hội. Đầu tháng 3 chính là mùa hoa gạo nở đỏ rực một khoảng trời. Bạn sẽ có 1001 bức ảnh "sống ảo" thơ mộng ở đây đấy. Hoặc bạn cũng có thể chọn ghé thăm Chùa Thầy vào khoảng tháng 9, tháng 10 bởi lúc này tiết trời đầu mua thu trong lành, dễ chịu. 

Đặc biệt, nếu bạn muốn khám phá lễ hội Chùa Thầy, trải nghiệm những nét văn hóa độc đáo thì nên lưu ý thời gian từ mùng 5 đến mùng 7 tháng 3 Âm lịch. Tuy nhiên, thời gian này chùa đón hàng trăm lượt khách thập phương ghé thăm nên bạn có thể cân nhắc chọn thời điểm vắng vẻ hơn để thưởng ngoạn. Tùy theo sở thích mà bạn hãy lên lịch trình Hà Nội 1 ngày và ghé thăm nơi đây vào những thời điểm đẹp trong năm nhé.

Khuôn viên quần thể kiến trúc Chùa Thầy

Chùa Thầy được xây dựng trên thế đất hình con rồng ở đất Hà Thành. Phía trước chùa là một sân lát gạch rộng nhìn ra hồ Long Trì hệt hình hàm trên của rồng; bờ hồ phía bên trái chính là hàm dưới. 

Ở giữa hồ Long Trì xây có thủy đình cổ kính được ví như viên ngọc tỏa ánh hào quang rực rỡ trong miệng rồng thiêng. Nơi đây thường  trở thành sân khấu của các nghệ sĩ múa rối nước vào các ngày lễ hội. 

Ngoài ra, còn có 2 cây cầu Nhật tiên kiều và Nguyệt tiên được xây dựng theo kiểu kiến trúc “thượng gia hạ kiều” trông giống hệt 2 râu rồng vậy.

Khám phá những ngôi chùa cổ kính nằm trong Chùa Thầy

Được xây dựng theo lối kiến trúc “tiền Phật hậu Thánh” kiểu chữ Tam gồm ba tòa nằm song song với nhau là chùa Hạ, chùa Trung, chùa Thượng.

Tòa ngoài là nhà tiền tế hay còn gọi là chùa Hạ. Chùa Hạ là nơi lễ bái của các tăng ni phật tử đến hành hương và cũng là nơi giảng kinh của các nhà sư đắc đạo. 

Tòa giữa là trung điện hay chùa Trung. Nơi đây thờ cúng Tam Bảo, bàn thờ Phật, tượng Hộ pháp, tượng Thiên Vương. 

Đi sâu thêm một đoạn, bạn sẽ bắt gặp chùa Thượng nằm tách biệt so với chùa Hạ và chùa Trung. Ở đây thờ tượng Di Đà tam tôn, Thích Ca, tượng ba kiếp (Tăng, Phật và Đế vương) của thiền sư Từ Đạo Hạnh.

Phía sau chùa còn có lầu chuông đồng, lầu trống do bà Chúa Chè – tuyên phi Đặng Thị Huệ xin chúa Tĩnh Đô Vương Trịnh Sâm cho xây dựng ngày trước.

Đi dọc theo đường lên trên núi, bạn sẽ đến viếng thăm chùa Cao, vốn là Hiển Thụy am – nơi tu hành đầu tiên của Thiền sư Từ Đạo Hạnh. Càng lên núi cao, bạn sẽ bắt gặp các hang động nhỏ hang Bụt Mọc, hang Bò, hang Gió và ngôi chùa Một Mái (chùa Bối Am). Chùa Một Mái là một công trình kiến trúc nghệ thuật cực kỳ đặc sắc bởi ngôi chùa nằm tựa vào vách núi cao hiểm trở và chỉ có một mái che mà thôi.  

Lên đến đỉnh núi, bạn sẽ ghé vào khám phá hang Cắc Cớ sâu hút hút với nhiều giai thoại bí ẩn được lưu truyền từ thời ông cha ta. Tương truyền, động có tới 9 tầng tượng trưng cho 9 tầng địa ngục, tuy vậy ít ai xuống tới tầng thứ 2, 3 bởi đường xuống rất hiểm trở và nguy hiểm.

Tham gia lễ hội nổi tiếng của Chùa Thầy

Diễn ra từ mùng 5 đến mùng 7 tháng 3 Âm lịch hàng năm (mùng 7 là ngày hội chính). Vào mỗi dịp lễ hội, chùa Thầy thu hút hàng ngàn du khách thập phương đến góp vui, trẩy hội. 

Hội được mở đầu bằng lễ cúng Phật và chạy đàn - một diễn xướng có tính chất tôn giáo với sự phối hợp của các nhạc cụ dân tộc, trang nghiêm. Các tăng ni, Phật tử và du khách đều bị  cuốn hút theo nhịp hát kinh của các nhà sư.

Ngoài ra, đây cũng là dịp để bạn có thể đến dâng hương khấn Phật cầu bình an, may mắn và cầu duyên nữa đấy. Đặc biệt, bạn còn có cơ hội xem các buổi trình diễn múa rối nước đặc sắc với sân khấu ở ngay trước Thủy Ðình. Có nhiều tích trò rối như Thạch Sanh, Tấm Cám hay các cảnh sinh hoạt dân dã như đi cày, chăn vịt, đấu vật được tái hiện sống động.